Psychoanaliza Filmu Obsesja czyli … o co chodzi w tej historii?
Na początek, ponieważ idę w tym artykule bez spoilerów, skupię się na zwiastunie tego filmu pod kątem psychoanalitycznym.
Samego filmu myślę, że nie muszę przedstawiać, ponieważ na tę chwilę, kiedy piszę ten artykuł film właśnie pojawił się w kinach, więc wszędzie jest o nim sporo informacji, których uważam teraz nie powinnam powtarzać. Tym artykułem chcę zachęcić do oglądnięcia tego filmu oraz spojrzenia na niego go pod kątem psychoanalitycznym. Moim zdaniem jest to film wręcz idealny dla osób, które dbają o swój rozwój jako psycholog, terapeuta, czy też dla tych osób co dopiero zaczynają swoją przygodę z psychologią, psychoanalizą. „Obsesja” nadaje się idealnie do tego, aby zobaczyć czy „czujemy” psychoanalizę i czy przypadkiem nie zamknęliśmy się w bańce szablonowości, która powoduje, że spłycamy to co głębokie, nie dostrzegając to co istotne.
Sama od początku oceniam film na bardzo mocne 10 na 10. Myślę, że będzie on wysoko oceniany przez osoby, które nie są w dzisiejszym świecie „przebodźcowane”. Czyli film ten nie przypadnie do gustu osobom, które lubią szybką akcję, lubią jak coś się przez cały czas dzieje. Pokochają ten film osoby, które są w stanie znieść wąskie kadry, powolne sceny, które przenikają każdy centymetr naszego ciała, dając do myślenia. Myślę, że „Obsesja” jest filmem, który można pokochać, albo znienawidzić.
Film opowiada prawdziwą historię małżeństwa, w którym dwie dorosłe już osoby, małżonkowie są bardzo mocno zagubieni w swoich światach. Na podstawie historii ich związku, małżeństwa ma zostać nakręcony film, w którym główna aktorka postanowiła wczuć się w rolę bohaterki poznając ją głębiej, wraz z prawdą o tym … dlaczego? Jednak czy, aby na pewno, chodzi tam tylko o dwóch głównych bohaterów?
Podchodząc do psychoanalitycznej strony filmu Obsesja, zachęcam najpierw do oglądnięcia samego film, a dopiero później wyszukiwaniu szczegółowych informacji. Dzięki temu dowiemy się z każdej strony – o co chodzi w tej historii? Jeżeli dopiero zaczynamy swoją przygodę z psychoanalizą, to sam film będzie dla nas może dość płytki, czasem niezrozumiany. Zapewne zostaną przeoczone niektóre szczegóły, które są dość istotne w psychoanalizie. Dlatego zawsze zachęcam najpierw do oglądnięcia filmu, później do zapoznania się z psychoanalitycznym spojrzeniem i może do powrotu do oglądnięcia go jeszcze raz. Jeżeli prowadzimy już pacjentów, to także ten film może być dla nas zbyt płytki. Przecież sama historia wcale nie powala, bo w gabinetach nie takie historie są opowiadane, a symbolika jest wręcz oklepana. Takie właśnie podejście zbyt często prowadzi nas do przeoczenia tego, co powoduje, że możemy na coś popatrzeć szerzej, a nawet inaczej. Dla mnie „May December” analitycznie powiedziałabym jest dość mocny. Jeżeli dołożymy do tego analizę prawdziwej historii bohaterów, samej aktorki, powstanie filmu, reżyserię, produkcję itd. to za każdym razem, genialnie otworzą się przed nami drzwi, za którymi stoi coś nowego, coś na co w trakcie filmu nie zwróciliśmy uwagi, albo coś co poszerza nasze spojrzenie. Jeżeli dołożymy do tego reżysera i różne aspekty z nim związane, wtedy dopiero mamy cały obraz, którego psychoanaliza staje się niesamowitym przeżyciem, w którym przychodzi zrozumienie bohaterów, czucie emocji przekazanych przez aktorów, a może i spojrzenie na film z innej perspektywy. Takiej w której rozumiemy, czujemy – o co chodzi w tej historii?
Na premiery filmów, które chcę „ugryźć” analitycznie specjalnie się przygotowuje. Wcześniej wyciszam otoczenie, żeby złapać to co świat chce mi przekazać, to co jest istotne. Zwracam uwagę na to co widzę, co czuję, co słyszę. Wtedy pojawia się obraz tego, jak podejść do psychoanalizy.
Po obejrzeniu wersji przedpremierowej tego filmu, na spotkanie SuperBizWizyjne™ dla fanów psychoanalizy, przygotowałam całą analizę filmu, rozkładając go na łopatki. Sam film na początku spotkania był oceniany przez uczestników (psychologów, terapeutów, osób, które interesują się psychoanalizą) na mocne 4. I tu byłam trochę zdziwiona dość płytkim odbiorem, zwłaszcza przez osoby, które mają na swoim koncie kilka, kilkanaście lat pracy z pacjentami, jednak po rozmowach okazało się, że „zjadło” ich podejście owiane codzienną rutyną.
Podczas psychoanalizy filmów skupiałam się na różnych aspektach, jednak w przypadku filmu Obsesja polecam skupić się chociaż na:
- Analizie postaci – skupienie się na psychoanalitycznych aspektach głównych postaci, bez zbędnego stawiania diagnoz. Spojrzeniu jakie są ich motywacje, pragnienia, konflikty wewnętrzne? Jakie mechanizmy obronne można zauważyć w ich zachowaniach? Dlaczego właśnie tacy aktorzy grają w tym filmie.
- Symbolice, metaforach – zidentyfikowanie symboliki i metafory. W Obsesji jest sporo obrazów, kadrów, dźwięku, przedmiotów czy miejsc symbolicznych, które mają głębsze znaczenie.
- Świadomych, nieświadomych aspektach – zidentyfikowanie momentów, w których postacie działają na poziomie świadomości, a także te, w których ich działania są kierowane nieświadomie. To pozwoli lepiej zrozumieć psychologiczną dynamikę filmu.
- Zastosowaniu różnych teorii psychoanalitycznych – otwarcie się i wykorzystanie różnych teorii psychoanalitycznych. Zastosowanie chociażby ja na to mówię „psychoanalitycznej piątki” pojęć dzięki którym głębiej zrozumiemy treści filmu.
- Konfliktach między postaciami – przeanalizowanie konfliktów między postaciami, szukając podstaw psychoanalitycznych dla ich interakcji. Spojrzenie na relacje między postaciami, które są wyrazem głębszych konfliktów emocjonalnych.
- Strukturze narracyjnej – zastanowienie się czy istnieją elementy nieświadomego, które stopniowo ujawniają się w toku fabuły, a może i u samego reżysera. Jakie mechanizmy narracyjne zostały wykorzystane do kreowania napięcia czy rozwiązania konfliktów?
- Dialogach – łącząc powstanie filmu warto zastanowić się, czy postacie wyrażają swoje myśli, uczucia w sposób jawny, czy czasem są zahamowane, a może prawdziwe emocje ujawniają się jedynie pośrednio.
- Analizie zakończenia – zakończenie filmu jest istotnym elementem psychoanalizy. Jakie są losy głównych postaci? Czy zakończenie sugeruje rozwiązanie konfliktów psychicznych czy też pozostawia je otwarte?
Wszystkie te elementy wspólnie dostarczają nam wystarczających podstaw psychoanalitycznych dla tego filmu, pozwalając na zrozumienie zarówno jawnych, jak i tych ukrytych aspektów przedstawionej historii.
Dopiero po SuperBizWizji™, na to co zostało ukryte przez nasze doświadczenie, automatyzację w codzienności, szablonowość w postępowaniu z pacjentem, nieodpartą chęć stawiania diagnoz, szufladkowania itd. przyszło nowe, dzięki czemu wszyscy uczestnicy spotkania jednogłośnie ocenili film 10 na 10.
Moim zdaniem film ten oferuje bogatą bazę do analizy głębokich warstw treści filmowej oraz zrozumienia psychoanalitycznych aspektów postaci i relacji między nimi.
No więc o co chodzi w tej historii?
O kobietę, która wkradając się w życie innych, pod pragnieniem zrozumienia czyjegoś problemu, zakopała swoje … a może o połączenie aktorki z rolą, a może o …
Podkreślę, że historia przedstawiona w „Obsesji” to fascynująca podróż przez ludzką psychikę, gdzie główne postacie stają przed swoimi wewnętrznymi demonami. Psychoanaliza bohaterów pozwala zobaczyć, jak wątki emocjonalne, ukryte obsesyjne myśli czy zmagania z własnymi lękami wpływają na rozwój fabuły. Spotkanie SuperBizWizji™ z filmem „Obsesja” dostarczyło fantastyczną szansę na głęboką dyskusję, dzielenie się spostrzeżeniami oraz zrozumienie różnych perspektyw psychoanalitycznych.
Z całego serca zachęcam do udziału w tych fascynujących podróżach w głąb ludzkiej psychiki poprzez sztukę filmową. Mam nadzieję, że artykuł „Psychoanaliza Filmu 'Obsesja’ – O co tak chodzi w tej historii?” zachęcił do oglądnięcia tego filmu, dostarczył wystarczającą ilość spostrzeżeń, a przede wszystkim skłonił do głębszego zastanowienia się nad psychoanalitycznymi aspektami tego filmu.
Przesyłam ciepłe myśli 🫶
zdj. jest rzutem ekranu z filmu „May December”
